Terugblik

Terugblik

Het is 1985 als het Amsterdamse Barlaeus gymnasium 100 jaar bestaat. Ter gelegenheid van dit jubileum voert het schoolorkest een opera van Willem van Manen uit. Vier jongens uit dit orkest, saxofonisten Raaf Hekkema en Lucas van Helsdingen, fagottist Alban Wesly en hoboïst Eduard Wesly, besluiten zich als blaaskwartet muzikaal verder te ontplooien. Ze zijn zo brutaal om Willem van Manen te vragen een stuk voor ze te schrijven.
Tot hun verbazing laat de componist de jongens in de zomer van 1985 weten dat het stuk af is.

Calefax

Van Manen noemt het stuk het Barlaeus Blaaskwintet. Kwintet inderdaad, de componist heeft namelijk een klarinet toegevoegd aan de bezetting, wat een verrijking blijkt van het klankspectrum.
Het stuk gaat op 21 november 1985 in de Ysbreker in première. Calefax is een feit. Leraar Duits van het Barlaeus, Geert Kapteijns, neemt de klarinetpartij voor zijn rekening.

Bezetting

Kapteijns neemt al weer snel afscheid van Calefax, en na enige personele wisselingen op de klarinet komt Ivar Berix in 1987 het kwintet versterken.
Met twee saxofoons blijkt het middensegment van het geluid toch wat te sterk vertegenwoordigd. Maar als Lucas van Helsdingen overstapt naar basklarinet ontstaat er een betere balans. Met de hobo, klarinet, saxofoon, basklarinet en fagot is de huidige instrumentatie gevonden. Het is een bezetting waar het ensemble zo tevreden over is dat het ambieert om het net zo gangbaar te maken als het strijkkwartet en het saxofoonkwartet. En met succes! Over de hele wereld ontstaan rietkwintetten, van Argentinië tot Japan en van Denemarken tot Australië. In 1994 wordt na enige wisselingen de lessenaar van de basklarinet ingenomen door Jelte Althuis, en die van de hoboïst in 1997 door Oliver Boekhoorn. Daarmee was de personele bezetting van Calefax tot het vertrek van Ivar in 2020 compleet, waarna klarinettist Bart de Kater de gelederen kwam versterken.

Terugblik

Riciotti Ensemble

Het Riciotti Ensemble is het roemruchte straatorkest waar een aantal leden van Calefax deel van uit hebben gemaakt. Het ensemble is van grote invloed geweest op Calefax. Het Riciotti had de gewoonte om staand en vaak ook uit het hoofd te spelen, en de stukken luidkeels aan te kondigen. Deze goede gewoontes heeft Calefax overgenomen, zij het met een bescheidener stemgeluid.

Amsterdamse Branie

Wat die Van Manen kan, dat kunnen wij ook!
Daar waren de heren van Calefax van overtuigd. Zij speelden dan ook voornamelijk eigen composities. Al gauw krijgen ze in de gaten dat het arrangeren van bestaande stukken makkelijker is, vanwege de hogere basiskwaliteit van de originele muziek.
Amsterdamse branie kenmerkte het jonge kwintet, en dat doet het feitelijk nog steeds. Al is het nu misschien gepaster om te spreken van een volwassen en professioneel collectief dat gekenmerkt wordt door hun innovatieve en originele, hedendaagse doch tijdloze interpretatie van klassieke muziek.